Duyên Khởi - Big Bang

Đêm khuya,

Trăng thoát kén trời.

Mở bung vũ trụ,

Muôn sao hiện hình.

Sớm mai,

Chuông vọng lời kinh.

Thiền hành lối nhỏ,

Bụi trần vướng chân.

Huyền Lam - 21-1-2010

Haiti - Dòng máu cùng đỏ, nước mắt cùng mặn

Trong những ngày qua, cả thế giới hướng về Haiti khi trận động đất 7 chấm giáng xuống quốc gia nghèo bất hạnh này.  Hình ảnh phố xá tan hoang, xác chết chồng chất, trẻ em cụ già thoi thóp dưới khối gạch đá đổ nát: đã làm trái tim người dù sắt đá bao nhiêu cũng mở lòng từ.   


Do vị trí điạ dư nằm trên tuyến đi của các trận cuồng phong từ Đại Tây Dương thổi vào, Haiti luôn gánh chịu thiên tai từ năm này đến năm khác. Thêm vào đó, gần 100 năm nay, tình hình chính trị Haiti luôn xáo trộn do đảo chánh, tham nhũng, độc tài.  Thiên tai, nhân hoạ đã đẩy Haiti trở thành một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới!  Haiti lê lất từng ngày nhờ Liên Hiệp Quốc cưu mang trong hầu hết mọi mặt, từ thực phẩm, y tế, cho đến an ninh xã hội.  Cơn điạ chấn 7 chấm đã lấy đi những gì còn sót lại của quốc gia nghèo kém này, đã đẩy người dân Haiti vốn chịu nhiều đói khổ xuống tận cùng tang thương!


Trước dòng máu đỏ, nước mắt mặn tuôn tràn, thế giới xúc động hướng về Haiti, từ không gian ảo internet cho đến trường học, ở đâu chúng ta cũng thấy lời kêu gọi trợ giúp!  


Hướng về Haiti hoặc hướng về các nạn nhân thiên tai khác cũng chính là hướng về chúng ta, giúp ta thấy mình may mắn hơn nhiều người, bỏ qua đi lâu o thường nhật, giảm thiểu đi ham muốn tranh giành vật chất, tha thứ trải lòng cùng bằng hữu gia đình.   Hạnh phúc ta chợt đến, lòng từ ta mở rộng, ta thêm hạnh phúc khi góp bàn tay giảm thiểu khổ đau cho người.


Huyền Lam

Avatar - Một Thoáng Suy Tư

Phim Avatar - siêu phẩm của nền kỹ nghệ điện ảnh Hollywood là bộ phim khoa học giả tưởng nhưng chứa đựng nhiều tính giáo dục nhân văn.  Trong mấy tuần qua, Avatar làm nóng giới thưởng ngoạn trên toàn thế giới với doanh thu trên 1 tỷ USD.  Kỹ xảo dựng hình siêu đẳng phối hợp cùng công nghệ không gian 3 chiều (3D), Avatar cuốn hút người xem từ giây phút đầu tiên cho đến phút cuối cùng dài gần 3 tiếng.  Phim nói về loài người tìm đến hành tinh xinh đẹp Pandora bằng tàu vũ trụ (spaceship) để khai thác tài nguyên.  Với lòng tham không đáy của tập đoàn tư bản, loài người đã phá hoại thiên nhiên, đẩy thổ dân ra khỏi vùng sinh sống của họ. Thổ dân với sự trợ giúp của vài nhân viên trong tập đoàn khai thác đã phản kháng lại.  Dù hy sinh khá nhiều, nhưng cuối cùng thổ dân Pandora đã thắng được tập đoàn tư bản và gởi họ về lại trái đất.

Phim cũng làm những ai quen thuộc lịch sử người da đỏ tại châu Mỹ, liên tưởng đến hình ảnh đau thương cách đây vài trăm năm.  Thay vì đi tàu vũ trụ đến hành tinh Pandora, ngày ấy người Âu châu đi bằng thuyền buồm đến vùng đất mới Mỹ Châu.  Lúc đầu người Da đỏ đã giúp đỡ  người Châu Âu rất nhiều để cùng sống chung môi trường thiên nhiên tuyệt vời, nhưng cuối cùng do lòng tham xui khiến, người Âu Châu đã chiếm hết vùng đất tươi tốt của Da đỏ và đẩy họ đến gần bờ tuyệt chủng.  Người Da đỏ tuy có phản kháng mãnh liệt nhưng cuối cùng thất bại trước vũ khí tối tân của người Âu Châu.  Thay vì kết thúc như phim Avatar, đơn vị phản kháng cuối cùng của người Da đỏ vào năm 1877 bị tập kích tại cánh rừng hoang giữa thời tiết lạnh khắc nghiệt.  Sớm mai vị tù trường nhìn trẻ em người già chết cóng la liệt bên bìa rừng bang Montana, cầm lòng không đặng ông ta đã nghẹn ngào đầu hàng... với câu nói bất hủ "I will fight no more, forever!" (mãi mãi giã từ chiến trận!)

Trở lại thế giới hiện thực ngày nay, trong bối cảnh loài người đang ra sức khai thác tài nguyên thiên nhiên đến mức khánh tận, phim Avatar phần nào đánh động tâm thức con người cần yêu qúy bảo vệ môi trường sống.  Đứng trên diện rộng, các nước giàu văn minh (G8) đã đưa ra các chính sách bảo vệ môi trường, giảm thiểu khí thải carbon.  Tuy nhiên đây chỉ là giải pháp lấp chỗ này, hở chỗ kia.  Muốn bảo vệ môi trường, trước hết các nước giàu trong khối G8 cần phải giảm thiểu cách sinh sống phung phí của mình, nhất là tại Hoa Kỳ, một quốc gia chỉ chiếm 1/20 dân số thế giới nhưng tiêu thụ năng lượng lẫn vật chất hết 1/4 thế giới!  Nếu quốc gia nào cũng có mức sống như Hoa Kỳ, trái đất chắc chắn sẽ phá sản.  Bên cạnh đó, khối G8 đã đẩy ngành sản xuất vật dụng qua các nước nghèo thiếu trang thiết bị xử lý chất thải nên môi trường càng nguy hại thêm.  Giảm thiểu cách sinh sống phung phí là điều khó làm đối với G8.  Đã quen cách sống Mỹ: mua nhiều, xài không lâu đã bỏ, đụng đâu xài đồ liệng liền đó (disposable), thật khó để điều chỉnh!  Vấn nạn ô nhiễm, hiệu ứng nhà kiếng (green house effect) làm ấm điạ cầu là điều tất yếu!

Nhìn về Việt Nam, đất ít người đông, tai nạn môi trường trong vài năm qua kinh thiên động địa.  Nhiều dòng sông to lớn đầy sự sống thuở nào, nay không một sinh linh.  Nhà máy, cơ xưởng mọc ra như nấm để chế tạo sản phẩm cho khối G8 nhưng chất thải đổ xuống sông hồ hoặc thả vào không khí  hầu như không qua khâu xử lý.  Lực lượng kiểm tra bảo vệ môi trường thì cũng giống như hầu hết quan quyền điạ phương, chỉ cần bao xanh bì đỏ là nhắm mắt làm ngơ!   Về tài nguyên thiên nhiên cũng thế, những khu rừng nguyên sinh nhiệt đới ngày càng thu hẹp và vẫn tiếp tục bị đốn ngã.  Thú vật quí hiểm nằm trong sách đỏ đến bờ tuyệt chủng vẫn bị săn lùng cho lên bàn nhậu làm món ngon bồi bổ cho qúy đại gia.

Bên cạnh đó dự án khai thác Bauxite Lâm  Đồng có nguy cơ đe doạ môi trường sống của hàng triệu đồng bào tại cao nguyên lẫn khu vực hạ lưu.  Hiện tượng nhiễm mặn, ngập hoá vùng đồng bằng Cửu Long do nước biển dâng đang từ từ nuốt gọn vựa lúa miền đông. Việt Nam đang đứng trước những vấn nạn môi trường nghiêm trọng có nguy cơ làm đảo lộn đời sống người dân.

Phim Avatar ẩn chứa lời nhắn nhủ loài người phải biết trân quí môi trường sống.  Hy vọng phim Avatar sẽ phần nào đánh thức chính quyền Việt Nam đặt việc bảo vệ môi trường lên hàng đầu cùng các nỗ lực cấp thiết trước khi quá trễ, nếu không muốn nói là đã trễ!  Mong rằng hình ảnh trẻ em được nô đùa vô tư tắm trong dòng sông sạch mãi mãi còn đó, chứ không phải là một giấc mơ, một quá khứ!

Huyền Lam

Viết cho Phù Sa:  http://phusaonline.free.fr/MoiSinh/2010/4_Avatar.htm
và Xcafe:  http://www.x-cafevn.org/node/2562

Mơ Về Xứ Bhutan

Không biết tự bao giờ tôi mơ được một lần đến thăm vương quốc Bhutan.  Quốc gia Phật Giáo nhỏ bé này nằm chập chùng trong dãy Hy-Mã-Lạp-Sơn ít ai biết đến.  Chỉ những năm gần đây khi chính quyền Bhutan được thay đổi ngoạn mục, giới truyền thông quốc tế mới đề cập vài mẫu tin khiêm tốn.  Nằm kẹt giữa hai gả khổng lồ Trung Hoa và Ấn Độ, Bhutan chìm khuất như một thiên đường bí mật.  


Tôi mơ được đến Bhutan với lý do đơn giản:  Đây là nơi duy nhất trên thế giới đo lường sự thành công của đất nước bằng mức tăng trưởng hạnh phúc quốc gia (Gross National Happiness), chứ không đo lường bằng sự phát triển kinh tế vật chất GDP.  Từ năm 1972 đức vua Singye, người thắm nhuần giáo lý nhà Phật, đã sáng lập ra tiêu chuẩn GNH nhằm phát triển quốc gia dựa trên 4 nguyên tắc:  bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ văn hoá-đạo đức, phát triển an toàn lâu dài, chính sách kiểm tra quán triệt.   Bất kỳ một công trình đầu tư nào tại Bhutan cũng được đem cân nhắc kỷ lưỡng: Nguy hại đến môi trường, ảnh hưởng đến nền văn hoá đạo đức dân tộc, về lâu dài Bhutan có kham nổi hậu qủa của công trình khi có biến động kinh tế hoặc sự cố kỷ thuật.    


Ngày nay thế giới ồ ạt phát triển kinh tế bằng mọi giá đã đưa trái đất đến bờ vực thẳm và làm nền tảng đạo đức xã hội lung lay, các chuyên gia xã hội, môi trường lại nhìn về Bhutan với đôi mắt thán phục.  Họ không ngờ đức vua Singye  vào năm 1972 đã nhìn xuyên suốt như vị Phật đã thành.   Vào năm 2006, tờ báo thương mãi hàng đầu thế giới - Business Week đã xếp Bhutan vào quốc gia  hạnh phúc nhất châu Á, đứng thứ 8 trên toàn thế giới dù hạ tầng cơ sở chẳng có gì ngoài nền nông nghiệp, thủ công.  Ti-Vi chỉ mới được Bhutan xử dụng vào năm 1999. Xe hơi, internet  vẫn còn rất xa lạ cho người dân tại vương quốc này.


Điều gì đã làm người dân Bhutan hạnh phúc hơn hầu hết các quốc gia khác?  Có lẽ chính nhờ đời sống tâm linh, một lòng sống theo giáo lý Phật đà, thấu hiểu sự tương quan giữa con người với mọi sinh linh trong vũ trụ.  Hạnh phúc đối với họ không nhất thiết phải do vật chất hoàn toàn.  Một cuộc sống trung dung chừng mực với tâm an bình chính là nền tảng hạnh phúc người dân Bhutan có được.


Một điều kỳ diệu khác cho đất nước này là có được một vị vua anh minh từ bi như Phật hoàng Trần Nhân Tông Việt Nam 700 năm về trước.  Với quyền uy tuyệt đối của bậc đế vương, vua Singye không muốn quyền lực biến mình thành kẻ độc tài, hậu duệ thành hôn quân ác tướng tổn hại đất nước nhân dân.  Năm 2005, đức vua Singe dù lúc ấy chỉ mới 50 tuổi, đã ban hành hiến pháp mới.  Quyền lực vua được giảm thiểu chỉ còn trong nghi lễ, tất cả guồng máy quốc gia được vận hành theo dân chủ pháp trị thông qua quốc hội.    Vua có thể bị truất phế bất cứ lúc nào bằng 2/3 số phiếu dân biểu.  Trong lịch sử thế giới cận đại, chưa có hình ảnh nào đẹp hơn khi ngày ban hành hiến pháp mới, người dân Bhutan đi biểu tình khóc sướt mướt đòi vua phải có toàn quyền.  Ngày quốc hội nhóm họp đầu tiên cũng thế, các dự luật  đưa ra để bỏ phiếu, các vị dân biểu không chịu thực thi quyền của mình, họ năn nỉ vua quyết định giùm cho họ.  Năm 2008, vua Singye chính thức nhường ngôi cho con trai Khesar 28 tuổi để có nhiều thời gian chu du thiên hạ nhằm tìm hiểu giúp đỡ cho đời sống thần dân được thêm hạnh phúc. Nghĩa cử rời bỏ ngai vàng, quyền lực của vua Singye không khác nào Thái tử Tất Đạt Đa rời bỏ cung vàng điện ngọc mưu cầu hạnh phúc cho muôn dân, hoặc vua Trần Nhân Tông nhường ngôi cho con làm thiền sư chân đất, sáng lập thiền phái Trúc Lâm.  


Mơ một lần thăm vương quốc Bhutan - tôi mơ giấc mơ Việt Nam - một ngày nào đó đảng cộng sản ban hành hiến pháp mới cho phép người dân được quyền tham gia lãnh đạo đất nước.  Thật đẹp thay!  


Giấc mơ đi thăm Bhutan sẽ đến với tôi một ngày rất gần.  Còn giấc mơ Việt Nam có lẽ thật xa vời khi tham nhũng đi tận vào mọi hang cùng ngỏ hẻm xã hội, khi quan quyền điạ phương ức hiếp dân lành từ vùng sâu vùng xa cho đến thị thành, và mới đây thôi 400 tu sĩ Bát Nhã - đàn hậu duệ  của Tổ Sư Trúc Lâm Yên Tử bị đánh bạt, xé tan khỏi nơi chốn tu hành. Dù giấc mơ xa vời nhưng tôi tin một ngày nào đó sẽ thành sự thật.  Trong hơn 2 triệu đảng viên đảng Cộng Sản, không thiếu gì người từ tâm,  anh minh như Trần Nhân Tông thưở nào.  Hoặc nếu  không có được người như thế, nhân dân Việt Nam sẽ có người biến giấc mơ thành sự thật. 


Huyền Lam


Ngày đầu năm 2010


Viết Cho Mạng Phù Sa:  http://phusaonline.free.fr/XaHoi/2010/1_Bhutan.htm




Phụ lục hình ảnh  sưu tầm:

Vua cha truyền ngôi cho thái tử

Nhạc lễ chào đón tân vương

Nhạc Lễ chư tăng chào đón Tân Vương 

Tân Vương ban phước cho dân lành