Hồi nhỏ tôi được các anh chị trưởng trong Gia Đình Phật Tử kể câu chuyện: Thưở Đức Phật còn tại thế, có người nông dân nghèo nhưng khi biết tin làng kế cạnh đói kém đã đem lu gạo nhỏ duy nhất của mình cứu giúp. Ông trưởng giả cùng làng cũng mở kho ra cứu nhiều người. Đức Phật đi qua làng biết chuyện nên ghé thăm ca ngợi công đức bác nông dân trước rồi mới đến thăm ông trưởng giả. Dân chúng trong làng và ông trưởng giả không vui vì kho gạo của ông trưởng giả đã cứu cả trăm nhân mạng. Trong buổi nói chuyện cùng dân làng: Đức Phật ca ngợi công đức tất cả mọi người và ngài giải thích rằng ngài đặc biệt ngưỡng mộ người nông phu nghèo vì người ấy cho tất cả những gì ông ta có.
Câu chuyện này không ghi đậm vào trí nhớ tuổi thơ của tôi, mãi cho đến mấy mươi năm sống ở nước ngoài tình cờ nhớ lại mới thẹn chính mình, thẹn với đấng sinh thành và khâm phục nghĩa tình của bao thế hệ trước, dù khó khăn, nghèo khốn nhưng tấm lòng vô cùng rộng lượng bao dung.
Trước 1975, gia đình tôi sống tại Đà Nẵng, tất cả bà con nội ngoại đều sinh sống tại Huế. Căn nhà trệt ba mẹ tôi xây không có gì lớn lắm, nhưng cứ mỗi đợt “chiến dịch” lại đón 30 đến 40 người bà con từ Huế chạy trốn bom đạn về sống chung mấy tháng trời. Mấy cái giường của chúng tôi nhường hết cho ôn mệ, chú bác lớn tuổi. Chúng tôi nằm xếp cá dưới nền xi măng chung với các anh chị em họ. Ba mẹ tôi bao giờ cũng vui vẻ nhiệt tình, chúng tôi cũng thế, không hề thấy khó chịu mà lại cảm thấy vui vì đông người. Và cứ thế, hết chiến dịch Mậu Thân, đến Mùa Hè Đỏ Lửa rồi chiến dịch cuối cùng 1975. Khi miền trung thất thủ, gia đình tôi di tản vào Sài Gòn cũng được người quen dù không là bà con bảo bọc cả tháng trời.
Tôi không sống ở miền bắc nhưng nghe nói tình người lúc khốn khó cũng rất đậm đà. Người dân quê nghèo nàn đã đón, cưu mang biết bao dân thành phố sơ tán về để tránh các đợt thả bom của không quân Mỹ. Con người lúc khốn khó hình như trải lòng hơn, bao dung hơn. Tôi nhớ không lầm trong kinh thánh chúa Jesus hình như nói: Người giàu lên thiên đường khó như con lạc đà chui vào lỗ kim. Có lẽ ngụ ý ngài nói rằng: người nghèo rộng lượng hơn người giàu.
Cuộc sống tôi bây giờ khá hơn xưa, tôi cũng góp này góp kia cho các chương trình từ thiện, nhưng những cái tôi góp không hề ảnh hưởng đến cuộc sống của tôi, cũng như Bill Gate dù cho bạc tỷ USD cũng không hề ảnh hưởng đến sinh hoạt ngày thường của ông ta. Dĩ nhiên nhân loại vô cùng biết ơn ông đã cứu giúp hằng triệu sinh linh.
Ngày nay bà con, bạn bè từ xa đến thăm, ở trong nhà vài tuần trong tâm đã phát sinh “gò bó”. Đi du lịch tham quan đâu đó, dẫn người thân theo lắm lúc thấy phiền phiền làm sao... Thấy xe phiá trước đèn xanh chưa kịp chạy đã bực mình muốn bóp còi. Chỉ mới đụng sơ sơ vào thứ ảnh hưởng đến ta mà đã như thế thì mới thấy người xưa, người khốn khó họ rộng lượng bao dung đến ngường nào.
Huyền Lam
Mùa con gà lôi tội nghiệp bị lên đoạn đầu đài - 2012