“Làm người giàu nhất nằm trong nghĩa trang không làm tôi quan tâm. Mỗi đêm lên giường, hạnh phúc nói rằng: chúng ta đã làm được những điều tuyệt vời là điều tôi quan tâm” - Steve Jobs
Hầu hết mọi người trên thế giới đều biết Steve Jobs như một thiên tài trong lãnh vực công nghệ điện tử, một nhà kinh doanh tài ba nhất thế kỷ, một nhà thiết kế sản phẩm độc đáo. Tuy nhiên ít người biết ông là Phật tử hành trì giáo lý nhà Phật, ăn chay trường.
Ông tìm đến con đường tâm linh lúc còn rất trẻ, vừa chớm tuổi 20. Những năm đầu tiên tại đại học, ông đam mê tìm tòi tôn giáo phương Đông. Vào năm 1974 ông cùng vài bạn sinh viên hành hương xứ Ấn Độ để tìm gặp đạo sư Neem Karoli Baba. Tuy nhiên khi đến nơi, vị đạo sư đã qua đời nhưng không làm ông nản chí. Ông trở lại Hoa Kỳ trong tấm y choàng đơn giản với đầu cạo trọc như một tu sĩ Phật Giáo. Những năm tháng sau, dù làm việc trong lãnh vực điện tử, hằng ngày ông vẫn đến thiền đường Los Altos dưới sự hướng dẫn của thiền sư Nhật Bản Kobun Chino Otogawa. Thiền sư cũng là người chủ trì lễ cưới cho ông vào năm 1991. Nhờ những năm tháng tu học ở đây, ông thâm nhập được tư tưởng tánh không - thiền Phật Giáo: đơn giản nhưng sắc sảo, mềm mại nhưng vững chãi, vắng lặng nhưng thâm thẩm...
Nhà nghiên cứu, chiến lược gia sản phẩm tiêu dùng - Jeff Yang khẳng định: “Chìa khoá thành công của Apple là do Steve Jobs đã ứng dụng những điều căn bản của thiền Phật Giáo vào sản phẩm. Ông biết sử dụng đến sức mạnh tánh không để làm nên những sản phẩm cực kỳ đơn giản”
Cầm sản phẩm nào của Apple, chúng ta đều cảm nhận được sự tinh tế lạ kỳ. Cảm giác ấy không khác chi khi chúng ta bước vào khu vườn thiền Nhật Bản hoặc ngắm nhìn những cây bonsai, hòn non bộ đưọc các thiền sư tạo tác.
Cuộc sống Steve Jobs khá đạm bạc từ cách ăn mặc cho đến nhà cửa. Chủ tịch tập đoàn Apple có lần đến nhà ông đã ngạc nhiên khi thấy hầu như trống rỗng, đơn giản như một thiền đường. Tuy là người thực hành giáo lý nhà Phật, ăn chay trường nhưng ông không bao giờ nói đến tôn giáo trước công chúng. Chưa một ai nghe ông: Cám ơn Phật đã cho tôi cái này hay Phật ban ơn lành cho tôi cái kia. Vấn đề tâm linh ông âm thầm sinh hoạt riêng trong gia đình.
Tuy nhiên những bài diễn thuyết của ông về đề tài nhân văn lại bàng bạc triết lý sống Phật Giáo. Như khi nói đến vấn đề chết, ông cho rằng: Chết là tạo vật tuyệt vời nhất cho sự sống mới vươn lên....Ý thức mình trước sau gì cũng chết trần như nhộng (không đem theo được gì) giúp chúng ta không sợ hãi mất mát các thứ huyễn hoặc để làm những việc quan trọng hơn. Thấp thoáng ta thấy âm hưởng Bát Nhã Tâm Kinh, hình ảnh của Đấng Tự Tại Bồ Tát.
Có lần trong bài diễn thuyết với sinh viên trường nổi tiếng Standford, ông nói: “Các bạn đừng mắc kẹt trong giáo điều, vì đó là tư duy của người khác. Đừng để tư tưởng của người khác dù là đám đông nhận chìm đi tư tưởng trong nội tâm của mình. Quan trọng nhất là các bạn theo trực giác và điều bạn cảm nhận trong tâm” Ở đây ta thấy chẳng khác chi bài học vỡ lòng Phật Thích Ca dạy cho đệ tử mình: Đừng tin những gì người ta nói, dù nhiều người đã nói, ngay cả lời của ta.... phải tự thực chứng....
Đã làm người ai cũng có lỗi lầm. Steve Jobs cũng thế! Tuy nhiên ông không hề dấu diếm. Ông công khai xác nhận và sám hối bằng hành động thiết thực. Ông dùng hầu hết năng lực của mình để tạo ra sản phẩm lợi ích cho người tiêu dùng và các chương trình thiện nguyện (dù rất âm thầm).
Ông ra đi trong tiếc thương vô vàn. Tuy nhiên đóng góp cao qúy của ông cho nhân loại vẫn mãi mãi còn. Triết lý nhân sinh, lối sống của ông chắc chắn được tái sinh qua nhiều người mến mộ. Ánh tia sét lià trời đã chợt tắt nhưng âm ba vang vọng của sấm gầm rung chuyển mười phương thế giới.
Huyền Lam
Ngày Steve Jobs về chốn hư không
