Google và những kỹ sư chánh niệm

Chade-Meng Tan, người sáng lập chương trình tu học "Tìm trong chính mình" tại Google bên Thiền sư Nhất Hạnh

Đối với những người sử dụng internet, công cụ tìm kiếm Google có giá trị và vị trí hết sức đặc biệt. Trong một cuộc thăm dò dư luận gần đây cho thấy, hầu hết người sử dụng sẵn sàng đánh đổi tất cả các công cụ, trang mạng internet - bao gồm cả những mạng xã hội không lồ để giữ Google. Chỉ cần gõ trên bàn phím vài từ, Google có thể đoán được người sử dụng muốn gì và trong tích tắc cung cấp cả kho chất xám nhân loại liên quan đến đề tài. Công cụ Google thông minh đến nỗi phân biệt được giữa hàng triệu dữ liệu, cái nào quan trọng nhất để sắp xếp thứ tự cho đỡ tốn thời gian tham khảo.

Ngày nay, mọi người trên thế giới, dù bất đồng ngôn ngữ, nhưng dùng chung chữ “Google” như một động từ thay cho từ “tìm kiếm”. Khi cần tìm thông tin, người ta nói: “Để tôi gu-gồ (google)”. Đây là vinh dự vĩ đại khi tên của một thương hiệu trở thành từ chung cho toàn thế giới mà mãi đến nay chưa có công ty nào làm được. Google hiển nhiên trở thành tập đoàn lớn nhất nhì thế giới, có tổng giá trị trên 300 tỷ USD, doanh thu hàng năm trên 50 tỷ USD, tiền mặt trong ngân hàng 50 tỷ USD. Những con số khổng lồ này bằng tổng tài sản của vài quốc gia cộng lại.

Để xử lý mệnh lệnh tìm kiếm từ hàng tỷ người sử dụng liên tục toàn cầu, Google đã thiết kế những cơ sở dữ liệu khổng lồ trên toàn thế giới. Nơi đây, hàng triệu máy tính được kết nối, phân tích, chọn lọc nhằm đem lại đáp án cho riêng từng người trong nháy mắt như một phép màu.

Hàng triệu máy tính ấy sẽ chỉ là bãi rác phế thải nếu không có những bộ óc cực kỳ thông minh của hàng ngàn chuyên gia kỹ thuật Google kiến tạo, lập trình biến chúng thành “phép màu”. Ít ai biết rằng, trong nhiều năm qua, Google đã đưa chương trình thiền vào giảng dạy, ứng dụng tại công ty để các chuyên gia lỗi lạc này có đời sống tinh thần luôn an lạc, tạo nên môi trường làm việc hòa ái, vui tươi. Chính điều lành mạnh này đã góp phần tạo nên những phát minh, sáng tạo kiệt xuất cho Google. Chúng tôi xin được tổng hợp tư liệu về chương trình Thiền Chánh Niệm để quý độc giả thấy được chất liệu Phật giáo được ẩn mình phía sau màn hình công cụ tìm kiếm nổi tiếng toàn cầu có tên Google như thế nào.

***

Lớp "Tìm trong chính mình" tại Google

Chade-Meng Tan ngồi thiền trong tư thế bán-già. “Nhắm mắt lại”, giọng anh trầm, chậm, nhịp nhàng hướng dẫn chúng tôi - “Để tâm vào hơi thở của bạn: thở vào, thở ra, khoảng ngưng ở giữa”.

Chúng tôi cảm được lá phổi tràn đầy rồi nhẹ đi. Khi tập trung đến chi tiết nhỏ nhất trong hệ hô hấp, những suy nghĩ khác - công việc, gia đình, tiền tài - từ từ biến mất, chỉ còn nhịp lên xuống của lồng ngực. Cả mấy ngàn năm, phương pháp này đã giúp biết bao hành giả đạt cảnh giới thiền. Ngày nay cũng không gì khác biệt. 

Vài phút sau, sự tĩnh lặng chấm dứt khi Meng nhỏ nhẹ tuyên bố, buổi thiền tập đã xong. Chúng tôi mở mắt nhìn mọi người mỉm cười trong một thiền phòng dựng tạm của Tập đoàn Google tại thung lũng Điện Tử (Silicon Valey) Cali - Hoa Kỳ. Meng và hầu hết thiền sinh là nhân viên Google. Lớp thiền tập này là một phần trong khóa học nội bộ của Google có tên “Tìm trong chính mình” - Search Inside Yourself. Khóa học được thiết kế để dạy nhân viên phương pháp làm chủ cảm xúc, từ đó họ trở thành những nhân viên tốt hơn. “Tâm tĩnh lặng”, Meng nói, giúp chúng tôi sẵn sàng cho bài thực tập kế tiếp: Suy niệm về thất bại và thành công.

Hơn một nghìn nhân viên Google đã tham dự khóa tu học “Tìm trong chính mình”. Hơn 400 nhân viên khác nằm trong danh sách chờ và học thêm những lớp khác như: “Tự thâm nhập hệ thần kinh - Neural Self-Hacking” hoặc “Quản lý năng lượng bản thân - Managing Your Energy”. Mỗi hai tháng, toàn công ty có buổi ăn trưa chánh niệm “Mindful lunches” hoàn toàn im lặng, ngoại trừ tiếng chuông. Việc thực tập này được bắt đầu từ khi Thiền sư Thích Nhất Hạnh được mời đến thuyết giảng tại Google vào năm 2011. Gần đây, tập đoàn khổng lồ này còn kiến tạo con đường dành riêng cho thiền hành.

Các kỹ sư cùng thực hành thiền trước khi vào vấn đề

Không chỉ riêng Google ứng dụng truyền thống phương Đông. Tại thung lũng Điện Tử, “tĩnh lặng” được xem là chất cà-phê mới, là nhiên liệu để mở ra năng suất, bùng nổ sáng tạo mới. Những lớp dạy thiền và chánh niệm trở thành thiết yếu cho những công ty danh tiếng. Học viện “Tìm trong tự thân” được thành lập để hướng dẫn các công ty khác có chương trình thiền tập như Google đang ứng dụng.

Những người đồng sáng lập Tập đoàn Twitter và Facebook đã ứng dụng thiền vào doanh nghiệp của họ, tổ chức thường xuyên các khóa thiền tại văn phòng. Đồng thời các công ty này sắp xếp guồng máy làm việc để nhân viên đạt tối đa chánh niệm. Khoảng 1.700 người đã tham dự chương trình Trí tuệ - Wisdom 2.0 tổ chức tại San Francisco trong tháng 2 năm 2013 vừa qua, trong đó có giám đốc các công ty lớn hàng đầu như Linkedin, Cisco, Ford.

Nhiều nghiên cứu chứng minh thiền có thể sắp xếp não bộ khi đối diện căng thẳng. Các nhà khoa học Đại học Boston chứng minh chỉ cần tập thiền 3 tiếng rưỡi, thiền sinh có xu hướng phản ứng ít hơn trước những hình ảnh nặng nề cảm xúc hoặc tranh cãi. Một nghiên cứu khác chứng minh thiền cải thiện trí nhớ và chức năng điều hành. Những thiền sinh thực tập dài hạn cho thấy họ có khả năng tập trung cao độ vào các tình huống kích thích hoặc thay đổi nhanh chóng. Một bài báo được nhân viên Google trích dẫn còn ngụ ý thiền tăng khả năng chống bệnh cảm cúm.

Nhân viên Google không phải tập thiền chỉ để tránh hắc xì sổ mũi hoặc kiểm soát cảm xúc. Họ thực tập thiền để hiểu đồng nghiệp hơn, từ đó ươm mầm cho chất liệu “cảm xúc thông minh” được nảy nở mà những bộ óc khoa học kỹ thuật thường thiếu tính chất này.

Meng, người sáng lập “Tìm trong chính mình” chia sẻ: - Mọi người đều biết rằng “cảm xúc thông minh rất có lợi cho sự nghiệp. Mọi công ty đều biết nếu nhân viên có cảm xúc thông minh, họ sẽ có những ý tưởng, giải pháp tuyệt vời cho doanh nghiệp”.

Trụ sở Google với đường đi bộ thuận lợi cho thiền hành

Meng có sự nghiệp khá vững vàng. Anh gia nhập Google năm 2000, trở thành nhân viên thứ 107 của công ty vào thuở sơ khai, anh hiện công tác trong lãnh vực công cụ tìm kiếm cho các thiết bị di động. Rất nhiều năm, Meng cố gắng truyền bá thiền đến nơi làm việc nhưng không thực sự thành công. Mãi đến năm 2007, khi anh thiết kế chương trình thiền mang vỏ bọc “cảm xúc thông minh”, nhu cầu theo học tăng vọt. Giờ đây, vài chục nhân viên Google có nhiệm vụ xây dựng giáo án ứng dụng thiền - chánh niệm cho công ty. Meng, vốn sinh tại Singapore, được một Ni cô người Hoa Kỳ giáo hóa thành Phật tử, từ từ trở thành thần tượng bên trong Tập đoàn Google. Nhiều thiền sinh theo học “Tìm trong chính mình” đã xin chữ ký của anh.

Duane là người thấy rõ ích lợi chương trình thiền do Google tổ chức. Cách đây không lâu, anh có cuộc sống rất căng thẳng. Khi đó anh là trưởng toán lãnh đạo 30 nhân viên, cùng lúc anh chăm sóc cha đang bị bịnh tim vào thời kỳ cuối. Anh tìm mọi cách để giảm thiểu căng thẳng nhưng không hiệu quả, cho đến khi tham dự khóa tu Hệ thần kinh và Chánh niệm do Meng tổ chức tại Google. Sau khóa tu, Duane đã ứng dụng thiền ngay lập tức.

Duane cho biết, khả năng làm chủ cảm xúc từ thiền đã giúp anh đối phó nỗi đau buồn mất cha mà vẫn duy trì khả năng tập trung cao độ trong công việc. Đây là lý do anh được thăng chức trưởng phòng, quản lý gần 150 chuyên gia kỹ thuật. Sau một thời gian làm việc, thấy rõ lợi ích của thiền, anh quyết định giã từ các kỹ sư thuộc cấp để tập trung toàn bộ thời gian thiết kế chương trình thiền cho cả Tập đoàn Google. Ban Giám đốc Google vốn coi trọng việc huấn luyện “chánh niệm” cho nhân viên, đã đồng ý hoàn toàn cho anh chuyển đổi công việc.

“Các phương pháp hành thiền Phật giáo hiện rất được các công ty kỹ thuật Hoa Kỳ chú trọng. Bởi những người làm việc trong lãnh vực này thường chịu rất nhiều áp lực cạnh tranh và đòi hỏi có sức sáng tạo rất cao. Thiền đã giúp giảm thiểu căng thẳng, đem lại tâm an bình, để từ đó các chuyên gia giải quyết những nhu cầu phức tạp hiệu quả hơn, hoặc có được những phát minh xuất chúng. Một phần vô cùng quan trọng khác: Thiền đã giúp nơi làm việc trở thành môi trường vui tươi, hòa ái, từ đó đồng nghiệp dễ dàng thảo luận, hợp tác”.

Huyền Lam (tổng hợp và lược dịch) - Viết cho tuần san Giác Ngộ số 705
(Theo tạp chí The Wired, Salon, Scoop-IT)

Hiểu và thương "người rừng" qua câu chuyện ở Nga

Người rừng VN - Hồ Văn Lang

Thời gian gần đây, báo chí Việt Nam rầm rộ đưa tin: chính quyền huyện Tây Trà, tỉnh Quảng Ngãi “giải cứu” 2 cha con “người rừng” sống cách ly 40 năm giữa rừng sâu, trong đó có anh Hồ Văn Lang vào rừng khi mới 1 tuổi.

Trong quá trình giúp anh Lang hội nhập xã hội, Ủy ban giải cứu đã cử người trông coi vì sợ anh trốn về đại ngàn. Riêng bản thân anh Lang, trong thời gian qua có biểu tượng hoang mang, lo âu căng thẳng trước môi trường sống hoàn toàn lạ lẫm.

Được biết, trước đây địa phương và bà con đã lên rừng nhiều lần kêu gọi hai cha con trở về nhưng hai người luôn trốn tránh, nhất định không muốn rời thế giới rừng sâu.

Sự việc “giải cứu” người rừng có lẽ xuất phát từ tình thương chân thật, muốn giúp đỡ đồng loại. Tuy nhiên, Đức Phật dạy, tình thương phải kèm theo sự hiểu biết, từ bi phải kèm theo trí tuệ thì tình thương ấy, lòng từ ấy mới đem lại niềm an lạc. Thương mà không hiểu dễ gây đến đau khổ cho người được thương. Có lẽ còn quá sớm để đánh giá hoặc rút kinh nghiệm từ sự việc “giải cứu” hai cha con người rừng.

Tuy vậy, chúng ta có thể xem xét sự kiện tương tự xảy ra ở quốc gia khác, để hiểu rõ tình cảnh và giúp đỡ anh Lang hiệu quả hơn. Khi ấy tình thương ta dành cho anh Lang mới đem lại an lạc đích thực về lâu dài.

Sự kiện hai cha con anh Lang tương tự câu chuyện gia đình Lykov xảy ra tại Liên bang Xô-viết vào năm 1978, từng kéo theo sự hiếu kỳ tò mò người dân Liên Xô trong thời gian dài. Câu chuyện này được hâm nóng lại vào đầu năm 2013 ở phương Tây với nhiều bài viết trên các trang khảo cổ hàng đầu thế giới như Smithsonian. Hãng Thông tấn Vice, trong năm 2013, cũng làm một phim tài liệu về sự kiện này.

*

Căn chòi người rừng Nga khi được phát hiện

Năm 1978, đoàn chuyên gia địa chất Liên Xô trên chiếc trực thăng có nhiệm vụ dò tìm khoáng sản vùng Nam Siberia, họ ngạc nhiên khi thấy bên dưới rừng rậm bạt ngàn có một đốm nhỏ như rẫy trồng ngũ cốc. Nơi đây tuyệt đối không thể có loài người vì địa điểm gần nhất có sự hiện diện của con người như đường giao thông, dù là đường mòn, làng xã cũng cách hơn 250 cây số.

Sự hiếu kỳ đã khiến đoàn chuyên gia yêu cầu phi công tìm bãi hạ cánh cách đó khá xa, dựng lều ở tạm để điều tra. Sau nhiều ngày cẩn thận thăm dò, họ phát hiện một gia đình 6 người trong căn chòi nhỏ giữa đại ngàn muôn trùng buốt giá. Đoàn chuyên gia tìm mọi cách tránh làm người rừng hoảng sợ để phải trốn chạy. Có khi, đoàn chuyên gia để lại bao muối, dao rựa trên rẫy nhỏ, khi thì áo quần để thay thế những tấm da thú. Từ từ, đoàn chuyên gia tiếp cận thân thiện được với gia đình người rừng và biết rõ câu chuyện về họ.

Vào năm 1930, vài vùng trong lãnh thổ rộng lớn Liên Xô trải qua biến động bạo lực. Ông bà Lykov đã đem 2 người con thơ đi sâu vào rừng vì sợ bị giết chết. Với vài dụng cụ dao búa, hạt giống mang theo, họ đã sống hơn 40 năm trời và sinh thêm 1 trai, 1 gái mà khi được phát hiện cũng đã trên 40 tuổi. Hầu hết những vật dụng mang theo đã không còn sử dụng được, họ tự chế đồ nghề, vật dụng, áo quần từ nguồn thiên nhiên.

Gia Đình người rừng Nga cùng nữ chuyên gia Nga trong
những lần gặp gỡ đầu tiên

Sau thời gian giao tiếp thân thiện, đoàn chuyên gia giúp gia đình người rừng từ từ làm quen lối sống văn minh bằng cách mời họ về trạm nghiên cứu dựng tạm gần đó để thỉnh thoảng ăn chung, xem ti-vi, nghe nhạc. Nhưng dù được tặng căn nhà đầy đủ tiện nghi tại ngôi làng ngày xưa nơi một số bà con ruột thịt và bạn bè đang cư ngụ, gia đình người rừng tuyệt nhiên từ chối. Đối với họ, rừng núi là quê hương, là mạch sống, nguồn hạnh phúc an lạc.

Đoàn chuyên gia và chính quyền địa phương sau nhiều tháng thuyết phục bất thành đã rút đi, tôn trọng để yên cho gia đình người rừng sinh sống tự nhiên như trước đây. Tuy nhiên, để đời sống bớt khó khăn, nhiều cơ quan đã tặng áo quần, vật dụng, đồ nghề để họ có thể canh tác, nấu nướng, may vá, săn bắn dễ dàng hơn. Căn chòi xiêu vẹo cũng được thay thế bằng căn nhà chắc chắn, kín đáo để có thể sống ấm cúng trong mùa đông khắc nghiệt Siberia. Hàng năm, có đoàn đi trực thăng đến thăm, tuy nhiên đến năm 2013, cả gia đình đều già yếu qua đời, chỉ còn người con gái tên Agafia 70 tuổi sống giữa rừng taiga mênh mông bạt ngàn.

Người rừng Agafia (trái) cùng chị Natalia

Bà Agafia đã 5 lần được trực thăng chở về thăm quê cũ, nơi anh chị em họ và các em của mẹ vẫn còn sống. Bà ta vẫn một mực không chịu sống nơi văn minh dù chỉ còn một mình với núi rừng. Đối với bà, thế giới loài người hiện nay quá ư phức tạp, quá nhiều điều không cần thiết. Bà sống và lớn lên ở núi rừng. Bà và núi rừng là một, không thể tách rời.

Năm 2013, đoàn làm phim của Hãng Truyền thông Vice đã đáp trực thăng đến thăm bà Agafia. Họ đã ghi lại những thước phim về một người đàn bà lúc nào cũng vui tươi, môi luôn cười dù phải làm nhiều việc bằng tay chân để tồn tại giữa thiên nhiên đầy tuyết. Chỗ bà Agafia cư trú đến nay vẫn cách xa nơi có loài người hơn 200 cây số. Hầu hết, người dân Nga đều biết đến Agafia - người con vĩ đại của Siberia nghìn trùng. Họ rất yêu quý, tự hào, coi bà Agafia là biểu tượng của sự kiên trì, vượt khó, bất khuất và yêu chuộng thiên nhiên của người dân Nga.

Không những thế, bà cũng được thế giới ngưỡng mộ qua nhiều bài báo viết kỷ niệm 70 năm bà tồn tại với núi rừng trong năm 2013 từ những hãng thông tấn nổi tiếng trên thế giới.

*

Qua câu chuyện trên, ta thấy được cách ứng xử của đoàn chuyên gia người Nga. Họ cặn kẽ tìm hiểu gia đình người rừng, giúp đỡ nhưng không hề ép buộc. Tình thương trong sự hiểu biết đã đem lại hạnh phúc, an lạc cho gia đình người rừng Nga. Chúng ta hy vọng ủy ban “giải cứu” sẽ cẩn trọng tìm hiểu nguyện vọng gia đình anh Hồ Văn Lang để có kết quả tốt đẹp. Có như thế, “giải cứu” mới thật sự là giúp đỡ, tình thương mới thật sự là nguồn hạnh phúc.

Mong rằng, lời dạy của Phật: Từ bi -Trí tuệ luôn mãi song hành...

Huyền Lam - Viết cho Tuần San Giác Ngộ số 706

Căn nhà Agafia ngày nay (2013)

Agafia  đã 70 tuổi (năm 2013) trong căn nhà giữa rừng Siberia buốt giá

Hằng ngày Agafia làm mọi công việc

Agafia 70 tuổi (năm 2013) vẫn đốn củi, trượt tuyết chở củi về

Agafia thời kỳ đầu khi phát hiện

Agafia ngày nay - 70 tuổi - năm 2013